Jak Rozpoznać Spektrum Autyzmu u Dziewcząt? Kluczowe Wskazówki dla Rodziców

Diagnozowanie autyzmu u dziewcząt bywa wyjątkowo trudne. Często zdarza się, że dziewczynki nie spełniają typowych kryteriów, na których opierają się standardowe narzędzia diagnostyczne, takie jak ADOS-2. Wynika to z różnic w sposobie, w jaki autyzm przejawia się u dziewcząt w porównaniu do chłopców. Te różnice mogą sprawiać, że autyzm u dziewczynek pozostaje nierozpoznany przez wiele lat. W tym artykule chcę przybliżyć rodzicom, dlaczego tak się dzieje i jakie kroki można podjąć, by lepiej zrozumieć swoje dziecko.

Dlaczego Standardowe Narzędzia Nie Wystarczają?

ADOS-2 jest jednym z najlepszych narzędzi diagnostycznych dostępnych obecnie dla specjalistów, jednak często okazuje się niewystarczające w przypadku dziewcząt. Zazwyczaj „nie przechodzą” one testów w zakresie schematycznych, powtarzalnych zachowań i wąskich zainteresowań, które są istotnym elementem diagnozy autyzmu.

Nie oznacza to, że dziewczynki nie mają wyjątkowych zainteresowań – po prostu ich pasje mogą różnić się od tych, które tradycyjnie kojarzymy z autyzmem, jak obsesyjne zainteresowanie pociągami czy liczbami. Zamiast tego, dziewczynki mogą fascynować się literaturą, postaciami z książek, tworzeniem fantazyjnych światów czy sztuką. Takie zainteresowania bywają pomijane, ponieważ nie pasują do stereotypowego obrazu spektrum autyzmu.

Narzędzia Stworzone z Myślą o Dziewczętach

W odpowiedzi na te wyzwania opracowano Girls’ Questionnaire for ASC (GQ-ASC), narzędzie przesiewowe, które pozwala lepiej rozpoznać spektrum autyzmu u dziewcząt. Kwestionariusz uwzględnia szczególne cechy i zachowania dziewczynek, które często nie są brane pod uwagę w tradycyjnych narzędziach diagnostycznych.

Pytania w GQ-ASC dotyczą m.in.:

• Nadwrażliwości na światło, dźwięki i zapachy.

• Niechęci do czynności pielęgnacyjnych, takich jak mycie włosów czy obcinanie paznokci.

• Przywiązania do przedmiotów zapewniających poczucie bezpieczeństwa.

• Nietypowych sposobów zabawy, w których priorytetem jest odgrywanie ról, a nie interakcje społeczne.

Kwestionariusz uwzględnia także współwystępowanie zaburzeń lękowych, depresji oraz problemów z odżywianiem, które są częste u nastolatek w spektrum.

Specyfika Autyzmu u Dziewcząt

Dziewczynki w spektrum często wyróżniają się zdolnościami artystycznymi, literackimi czy językowymi. Mają bogatą wyobraźnię i potrafią tworzyć złożone światy, które nierzadko są dla nich formą ucieczki od trudności społecznych.

W dzieciństwie ich trudności mogą być mniej widoczne, ponieważ uczą się naśladować rówieśników i dostosowywać swoje zachowania. Problemy społeczne stają się bardziej oczywiste w okresie dojrzewania, gdy normy społeczne i wymagania w relacjach międzyludzkich stają się bardziej skomplikowane.

Dziewczyny w spektrum często odczuwają potrzebę kontaktów społecznych, ale mogą mieć trudności z ich utrzymaniem. Ich zainteresowania, wybory edukacyjne i zawodowe bywają związane z pracą z ludźmi – nierzadko wybierają zawody takie jak nauczycielka, lekarka czy psycholożka.

Jak Rodzice Mogą Pomóc?

1. Obserwuj Drobne DetaleZwracaj uwagę na nietypowe zainteresowania, wrażliwości sensoryczne czy unikalne sposoby zabawy. Pamiętaj, że Twoje dziecko może funkcjonować inaczej niż rówieśnicy.

2. Konsultuj się z EkspertamiJeśli podejrzewasz autyzm, poszukaj specjalistów, którzy mają doświadczenie w pracy z dziewczętami w spektrum. Kwestionariusze takie jak GQ-ASC mogą być pomocnym narzędziem w procesie diagnostycznym.

3. Zapewnij Wsparcie EmocjonalneZrozumienie i akceptacja są kluczowe. Twórz bezpieczne środowisko, które pozwoli Twojemu dziecku czuć się dobrze z tym, kim jest.

4. Edukacja i Wsparcie Współwystępujących TrudnościZaburzenia lękowe, depresja czy problemy z odżywianiem to częste wyzwania, które wymagają uwagi i terapii. Wczesna interwencja może znacząco poprawić jakość życia Twojej córki.

   
   

Podsumowanie

Specyfika spektrum autyzmu u dziewcząt wymaga innego podejścia diagnostycznego i większej uwagi ze strony rodziców oraz specjalistów. Zrozumienie, że autyzm u dziewcząt może objawiać się w mniej oczywisty sposób, to pierwszy krok do zapewnienia im odpowiedniego wsparcia.

Każda dziewczynka w spektrum jest wyjątkowa, z unikalnymi zdolnościami, zainteresowaniami i potrzebami. Tworzenie warunków, które pozwolą jej w pełni rozwinąć swój potencjał, to najważniejsze zadanie, jakie możemy podjąć jako rodzice i opiekunowie.

Przypisy

1. Rynkiewicz, A., Łucka, I. (2015). Zaburzenia ze spektrum autyzmu u dziewcząt. Psychiatria Polska.

2. Ormond, S., Brownlow, Ch., Garnett, M., Rynkiewicz, A., & Attwood, T. (2018). Profiling autism symptomatology: An exploration of the Q ASC parental report scale in capturing sex differences in autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 48(2).

3. Furgał, E. (2021). Specyfika spektrum autyzmu u dziewcząt. W: Pasjonatki. O dziewczynach w spektrum autyzmu.